Burun Kırığı (Nazal Fraktür) Nedir?
Burun kırığı (nazal fraktür), burun kemiklerinde meydana gelen kırılmalardır ve yüz bölgesinde en sık karşılaşılan kemik kırığı türüdür. Burun, yüzün en çıkıntılı ve hassas yapılarından biri olduğu için travmalara karşı oldukça savunmasızdır.
Düşme, darbe, spor yaralanmaları, trafik kazaları veya fiziksel temas gibi nedenlerle burun kemiklerinde çatlama veya tam kırılma meydana gelebilir. Burun kırıkları, doğru ve zamanında müdahale edilmediğinde kalıcı şekil bozukluklarına ve solunum problemlerine yol açabilir.
Burun Kırığının Belirtileri
Burun kırığının belirtileri travmanın şiddetine göre değişebilir. Yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:
- Burun bölgesinde ağrı ve hassasiyet
- Burun sırtında şişlik ve morluk (özellikle göz altına yayılabilir)
- Burun şeklinde belirgin eğrilik veya asimetri
- Burun kemiklerinde çökme veya kayma
- Burun tıkanıklığı veya nefes almada zorluk
- Burun kanaması
- Burun kırık uçlarının elle hissedilmesi
- Kırık noktalarında hareketlilik ve krepitasyon (kemiklerin birbirine sürtünme sesi)
Özellikle krepitasyon sesi, burun kırığı tanısında önemli bir bulgu olup kırık uçlarının birbirine sürtünmesiyle ortaya çıkar. Eğer bu belirtilerden biri veya birkaçı mevcutsa, en kısa sürede bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurulmalıdır.
Burun Kırığında Tanı Yöntemleri
Burun kırıklarının teşhisinde en önemli yöntem fizik muayene ve hasta öyküsüdür. Bunun yanı sıra, şüpheli veya karmaşık vakalarda radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir:
Fizik Muayene: Burun şeklinin, hareketliliğin ve kırık belirtilerinin incelenmesi.
Röntgen (X-ray): Temel bir görüntüleme yöntemi ancak burun kırıklarının tüm detaylarını göstermede yeterli olmayabilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Daha ayrıntılı bir değerlendirme gerektiren vakalarda kemik yapılarını en iyi şekilde görüntüleyerek kesin teşhis sağlar.
Burun Kırığı Tedavisi
Burun kırıklarında erken müdahale büyük önem taşır. İlk birkaç saat içinde şişlik oluşmadan kırık düzeltilebilir. Ancak burun şiştiğinde müdahale zorlaşabileceğinden, şişliklerin inmesini bekleyerek genellikle 3-5 gün içinde düzeltilmesi önerilir.
Çocuklarda 7-10 gün, yetişkinlerde ise 10-14 gün içinde kemik kaynaması başlar. Bu nedenle tedavi için çok geç kalınmaması gerekir.
Hafif ve Yer Değiştirmemiş Kırıklar:
- Eğer kırık hafifse ve burun şekli bozulmamışsa, medikal tedavi ve burun koruma önlemleri yeterli olabilir.
- Şişliği ve ağrıyı azaltmak için soğuk kompres uygulanabilir.
Kırık Redüksiyonu (Kapalı Düzeltme):
- Eğer kırık uçları kaymış ancak yeni oluşmuşsa, kapalı redüksiyon işlemi ile kırık uçları yerine oturtulabilir.
- Bu işlem genellikle lokal veya genel anestezi altında yapılır.
Cerrahi Müdahale (Açık Redüksiyon):
- Şiddetli burun kırıkları, çökme, kemik kaymaları veya burun içi yapısal bozukluklarda ameliyat (septorinoplasti, osteotomi) gerekebilir.
- Bu işlem ile hem burun estetiği korunur hem de solunum fonksiyonları düzeltilir.
Burun Kırığından Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İlk 48 saat boyunca soğuk kompres uygulayın (şişliği azaltmak için).
- Burunu sümkürmekten kaçının (kanama ve hava kaçağına yol açabilir).
- Ağır egzersizlerden ve darbe alabilecek aktivitelerden uzak durun.
- Uyurken başınızı yüksekte tutarak yatın (şişliği azaltır).
- Burun içine pamuk, bez veya yabancı cisim koymayın.
- Burun içi nemlendiriciler veya doktor önerisiyle merhem kullanabilirsiniz.
Sonuç
Burun kırıkları, yüz bölgesinde en sık karşılaşılan kemik kırıkları arasında yer alır ve erken tanı ile doğru tedavi edildiğinde kalıcı hasar bırakmadan iyileşebilir. Ancak tedavi edilmediğinde burun şekil bozuklukları, nefes alma problemleri ve kronik burun tıkanıklığı gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Eğer travma sonrası burun şeklinizde değişiklik fark ettiyseniz, nefes almakta zorlanıyorsanız veya burun kanamanız uzun sürüyorsa, en kısa sürede bir KBB uzmanına başvurmanız önemlidir.
Prof. Dr. Elif Aksoy
KBB Uzmanı – Yutma ve Ses Hastalıkları
