Nazal Polip Nedir?
Nazal polipler, burun ve sinüs mukozasında gelişen, soluk pembe renkli, yumuşak ve sarkık oluşumlardır. Genellikle iyi huylu olup kanser riski taşımazlar, ancak burun tıkanıklığı, koku kaybı ve sinüs enfeksiyonları gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilirler.
Nazal polipler, burundaki doğal hava yollarını kapatmadıkça genellikle belirti vermezler. Ancak büyüyüp sinüs ağızlarını tıkadıklarında burun ve sinüslerde mukus birikmesine neden olarak kronik enfeksiyonlara ve kist oluşumuna yol açabilirler.
Nazal Poliplerin Nedenleri
Nazal poliplerin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kronik inflamasyon (iltihaplanma) ve bağışıklık sistemi tepkileri önemli bir rol oynar. Yaygın nedenler şunlardır:
- Kronik rinosinüzit (Uzun süreli sinüs enfeksiyonları)
- Alerjik nezle (Rinit) ve alerjik reaksiyonlar
- Astım
- Aspirin duyarlılığı (Samter Triadı olarak bilinen bir durum)
- Genetik yatkınlık
- Hava kirliliği, sigara dumanı ve kimyasal tahriş edicilere maruz kalma
Çocuklarda nazal polipler daha nadir görülür, ancak ortaya çıktığında kistik fibrozis gibi genetik hastalıklarla ilişkili olup olmadığı araştırılmalıdır.
Nazal Poliplerin Belirtileri
Nazal poliplerin büyüklüğüne ve yerleşimine bağlı olarak farklı belirtiler ortaya çıkabilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Burun tıkanıklığı (tek veya iki taraflı olabilir).
- Koku alma kaybı veya azalması.
- Burun akıntısı (şeffaf veya sarı-yeşil renkli olabilir).
- Geniz akıntısı ve boğazda rahatsızlık hissi.
- Sinüs enfeksiyonlarına yatkınlık.
- Horlama ve uyku problemleri.
- Baş ağrısı veya yüz bölgesinde basınç hissi.
Burun tıkanıklığı nedeniyle hastalar ağızdan nefes alma alışkanlığı geliştirebilir, bu da boğaz kuruluğu ve konuşma değişikliklerine yol açabilir.
Nazal Poliplerin Tanısı
Nazal polip tanısı, fizik muayene ve endoskopik burun muayenesi ile konulur. Görüntüleme yöntemleri de poliplerin boyutu ve yaygınlığı hakkında bilgi verir:
- Nazal Endoskopi: Burun içinin ince bir kamera ile detaylı incelenmesi.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans (MR) Görüntüleme: Poliplerin yerleşimini ve sinüslerdeki etkisini değerlendirmek için kullanılır.
Çocuk hastalarda kistik fibrozis gibi genetik hastalıklarla ilişkili olup olmadığı araştırılmalıdır.
Nazal Poliplerin Tedavisi
Nazal polip tedavisi, hastalığın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak medikal (ilaçla) veya cerrahi yöntemlerle yapılabilir.
Medikal Tedavi (İlaçla Tedavi)
Nazal poliplerin büyük bir kısmı ilaç tedavisine iyi yanıt verir. Tedavide kullanılan ilaçlar şunlardır:
Burun Spreyleri (Nazal Kortikosteroidler):
- Burun içindeki iltihabı azaltarak poliplerin küçülmesine yardımcı olur.
- Uzun süreli kullanımı gerektirebilir.
Oral veya Enjeksiyon Kortikosteroidler:
- Daha büyük poliplerde kullanılabilir.
- Uzun süreli kullanımda yan etkileri olabileceğinden doktor kontrolünde alınmalıdır.
Antihistaminikler ve Lökotrien Reseptör Antagonistleri:
- Alerjisi olan hastalarda kullanılabilir.
Antibiyotikler ve Dekonjestanlar:
- Eğer nazal poliplere bağlı sinüs enfeksiyonu gelişmişse, antibiyotikler tedaviye eklenebilir.
Medikal tedavi ile polipler küçülebilir ve hastaların nefes alması kolaylaşabilir. Ancak büyük ve tıkanıklığa neden olan poliplerde cerrahi müdahale gerekebilir.
Cerrahi Tedavi
Eğer ilaç tedavisi yeterli olmazsa veya polipler burun hava yollarını tamamen kapatıyorsa, cerrahi tedavi gerekebilir. En yaygın uygulamalar:
Endoskopik Sinüs Cerrahisi (ESC)
- Minimal invaziv (kapalı) bir yöntemdir.
- Burun içine ince bir kamera yerleştirilerek polipler temizlenir.
- Sinüs kanalları açılarak hava akışı yeniden sağlanır.
Polipektomi
- Küçük poliplerin özel aletlerle çıkarılması işlemidir.
- Daha basit vakalarda tercih edilir.
Cerrahiden sonra hastaların nazal kortikosteroid sprey kullanmaya devam etmesi önerilir. Bu, poliplerin tekrar oluşmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Nazal Poliplerden Korunma Yolları
Nazal polip oluşumunu tamamen önlemek mümkün olmasa da bazı önlemler alınarak risk azaltılabilir:
- Alerji ve astım kontrol altına alınmalıdır.
- Burun ve sinüslerin nemli tutulması için tuzlu su spreyleri kullanılabilir.
- Sigara ve kimyasal tahriş edicilerden uzak durulmalıdır.
- Düzenli olarak burun hijyenine dikkat edilmelidir.
- Solunum yollarını tahriş eden güçlü kokular ve dumanlardan kaçınılmalıdır.
Sonuç
Nazal polipler, burun ve sinüslerde kronik inflamasyona bağlı gelişen iyi huylu büyümelerdir. Hastaların çoğunda burun tıkanıklığı, koku kaybı ve sinüs enfeksiyonları gibi semptomlarla kendini gösterir.
Tedavi edilmezse polipler büyüyerek solunum problemlerine ve tekrarlayan enfeksiyonlara yol açabilir. İlaç tedavisi genellikle ilk seçenek olsa da, ilerlemiş vakalarda endoskopik cerrahi ile polipler temizlenebilir.
Eğer uzun süredir devam eden burun tıkanıklığı, sinüzit ve koku kaybı yaşıyorsanız, detaylı bir değerlendirme için KBB uzmanına başvurmanız önemlidir.
Prof. Dr. Elif Aksoy
KBB Uzmanı – Yutma ve Ses Hastalıkları
