Nazofarenks Kanseri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Nazofarenks kanseri, geniz bölgesinde gelişen bir baş-boyun kanseridir. Nazofarenks, burun boşluğunun arka kısmında, boğazın üst bölgesinde yer alan ve östaki tüpü ile orta kulağa açılan bir boşluktur. Özellikle Asya ülkelerinde sık görülen bu kanser türü, hem çevresel hem de genetik faktörlerle ilişkilidir.
Nazofarenks Kanseri, erken teşhis edildiğinde tedaviye daha iyi yanıt verir!
Nazofarenks Kanserinin Nedenleri
Nazofarenks kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok genetik ve çevresel faktörün etkili olduğu düşünülmektedir.
Genetik Faktörler (Aile Öyküsü):
- Ailede nazofarenks kanseri öyküsü olan kişilerde risk artar.
- Güneydoğu Asya ve Çin gibi bölgelerde genetik yatkınlık nedeniyle daha sık görülür.
Viral Enfeksiyonlar
Epstein-Barr Virüsü (EBV): Nazofarenks kanseri olan hastaların büyük çoğunluğunda EBV antijenine rastlanmıştır. Ancak EBV taşıyan herkes bu kansere yakalanmaz.
Beslenme Alışkanlıkları
- Tuzlu ve tütsülenmiş gıdalar: Yüksek nitrit içeriği kansere yol açabilir.
- Organik olmayan böcek ilaçları, tarım ilaçları içeren gıdalar: Kanser riskini artırabilir.
- Protein ve A-B vitamini eksikliği: Bağışıklık sistemini zayıflatarak kansere yatkınlığı artırabilir.
Kimyasal ve Çevresel Faktörler
- Sigara ve tütün kullanımı: Uzun süreli sigara içimi riski artırır.
- Hava kirliliği ve kimyasal buhar maruziyeti: Kimyasal fabrikalarda çalışanlarda risk daha yüksektir.
Diğer Faktörler
- Irksal eğilim: Çin, Güneydoğu Asya ve Kuzey Afrika ülkelerinde daha yaygındır (80-120/100.000 insidans).
- Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara oranla 4-5 kat daha sık görülür.
- Alkol tüketimi: Nazofarenks kanseri ile net bir bağlantısı bulunmamıştır.
Erken yaşta tanı konulması tedavi başarısını önemli ölçüde artırır!
Nazofarenks Kanseri Belirtileri
Nazofarenks kanseri genellikle erken dönemde belirgin semptomlar vermez. Ancak ilerleyen evrelerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Kulakla ilgili şikayetler (Östaki tüpünün tıkanmasına bağlı olarak):
- Tek taraflı işitme azlığı veya kaybı
- Kulakta tıkanıklık hissi, dolgunluk
- Kulak çınlaması (tinnitus)
Burunla ilgili belirtiler:
- Tek taraflı burun tıkanıklığı
- Burundan kanlı akıntı
- Ağız kokusu
Boyunda şişlik:
Boyundaki lenf bezlerinde büyüme (hastaların büyük çoğunluğu bu şikayetle doktora başvurur).
Sinir Tutulumu Belirtileri
- Çift görme (göz kaslarını kontrol eden sinirin tutulumu sonucu)
- Yüzde uyuşma veya ağrı
- Yutma güçlüğü
Hastalar genellikle kulak ve burunla ilgili şikayetlerle başvursa da, hastalığın ilerleyen evrelerinde sinir tutulumu gibi ciddi semptomlar ortaya çıkabilir!
Nazofarenks Kanseri Tanısı
Nazofarenks bölgesi doğrudan görülemeyen bir bölge olduğu için detaylı bir KBB muayenesi gereklidir.
Endoskopik Muayene:
Nazofarenks bölgesinin incelenmesi için burundan girilen endoskop ile değerlendirme yapılır.
Görüntüleme Yöntemleri
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Tümörün yayılımını ve komşu dokulara etkisini gösterir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Lenf bezleri ve kemik dokuların değerlendirilmesi için kullanılır.
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Uzak metastazları saptamak için kullanılır.
Biyopsi
- Lokal anestezi altında nazofarenksten biyopsi alınarak kesin tanı konur.
- Patolojik inceleme ile tümörün tipi belirlenir.
Nazofarenks Kanseri Tedavisi
Nazofarenks kanseri cerrahiye uygun değildir! Standart tedavi yöntemi radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapidir.
Radyoterapi (Işın Tedavisi)
- Nazofarenks kanserinde temel tedavi yöntemidir.
- Primer tümör bölgesi ve lenf bezleri ışın tedavisi ile kontrol altına alınır.
- Hedefe yönelik radyoterapi (IMRT) ile yan etkiler en aza indirilmeye çalışılır.
Kemoterapi (İlaç Tedavisi)
Kemoterapi, radyoterapi ile birlikte uygulanarak tümörün küçülmesini sağlar ve uzak metastazların kontrolüne yardımcı olur.
- İleri evre hastalarda kemoterapi radyoterapi öncesinde verilebilir (neoadjuvan kemoterapi).
- Radyoterapi sonrası hastalığın nüksetmesini engellemek için de kullanılabilir.
Nazofarenks Kanseri Evreleri ve Prognoz
Tedaviye yanıt, hastalığın evresine, yayılımına ve tümörün ışın tedavisine duyarlılığına bağlıdır.
- Evre 1: Erken evrede, tümör sınırlıdır ve lenf bezlerine yayılmamıştır. Tedavi başarısı yüksektir.
- Evre 2-3: Tümör büyümüş ve lenf bezlerine yayılmıştır. Radyoterapi + kemoterapi kombinasyonu uygulanır.
- Evre 4: Uzak metastazların bulunduğu en ileri evredir. Kemoterapiye ek olarak destekleyici tedaviler uygulanır.
Erken teşhis edilen hastaların yaklaşık %80’inde hastalıksız yaşam sağlanabilir!
Sonuç ve Öneriler
Nazofarenks kanseri erken evrede teşhis edilirse tedavi başarısı çok yüksektir!
Risk faktörlerinden kaçının:
- Sigara ve tütün ürünlerini kullanmayın.
- Tuzlanmış ve tütsülenmiş gıdalardan kaçının.
- Sağlıklı ve dengeli beslenin.
Erken tanı için dikkatli olun:
- Tek taraflı işitme kaybı, kulak çınlaması, burun tıkanıklığı ve boyun şişliği belirtilerini ciddiye alın.
- Şikayetleriniz varsa detaylı bir KBB muayenesi yaptırın!
Nazofarenks kanseri teşhis ve tedavisinde uzman bir KBB doktoruna danışmak çok önemlidir.
Prof. Dr. Elif Aksoy
KBB Uzmanı – Baş ve Boyun Kanserleri Cerrahisi
