Dil Kanseri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Dil kanseri, genellikle dilin yüzeyini kaplayan hücrelerde başlayan ve zamanla yayılabilen bir kanser türüdür. Ağız içi kanserleri içinde en sık görülenlerden biridir ve özellikle sigara, alkol kullanımı ve sürekli tahrişe maruz kalma gibi faktörlerle ilişkilidir.
Erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı yüksektir!
Dil Kanserinin Nedenleri
Dil kanseri, hem çevresel hem de genetik faktörlerden etkilenebilir.
Sigara ve Alkol Kullanımı:
- Sigara içenlerde, içmeyenlere kıyasla 25 kat daha fazla baş-boyun kanseri riski vardır.
- Sigara ve alkol birlikte kullanıldığında risk daha da artar.
Viral Enfeksiyonlar:
- İnsan Papilloma Virüsü (HPV) ve HIV enfeksiyonları ağız kanserleri riskini artırabilir.
Beslenme Alışkanlıkları:
- Aşırı tuzlu, tütsülenmiş ve işlenmiş gıdalar kansere yatkınlığı artırabilir.
- Vitamin A, C ve E eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatarak kansere zemin hazırlayabilir.
Genetik Yatkınlık:
- Ailede baş-boyun kanseri öyküsü olan kişilerde risk daha fazladır.
Kötü Ağız Hijyeni ve Sürekli Tahriş:
- Düzgün temizlenmeyen protez dişler, keskin diş kırıkları ve kronik dil ısırmaları kansere zemin hazırlayabilir.
Özellikle 60 yaş üstü bireylerde ve erkeklerde daha sık görülmektedir!
Dil Kanserinin Belirtileri
Dil kanseri, erken dönemde belirti vermeyebilir. Ancak ilerleyen evrelerde aşağıdaki semptomlar ortaya çıkabilir:
- Dilde ve ağız içinde uzun süre iyileşmeyen yara veya ülserler
- Dil üzerinde kanama veya sertleşmiş doku hissi
- Çiğneme veya yutkunmada ağrı ve zorlanma
- Ağız içinde kötü koku
- Dil ve ağızda uyuşukluk hissi
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Boyunda ele gelen şişlik (lenf bezlerinde büyüme)
- Konuşma bozukluğu ve seste değişiklik
Eğer ağız içinde 2 haftadan uzun süredir geçmeyen bir yara veya şişlik fark ederseniz, bir KBB uzmanına başvurmanız önemlidir!
Dil Kanserinin Tanısı
Dil kanserinin teşhisinde klinik muayene ve görüntüleme yöntemleri kullanılır:
Biyopsi:
- Dil üzerindeki şüpheli dokudan parça alınarak patolojik inceleme yapılır.
Görüntüleme Yöntemleri:
- Ultrasonografi (USG): Boyundaki lenf nodlarının değerlendirilmesi için kullanılır.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Tümörün boyutu, yayılımı ve komşu dokulara etkisi belirlenir.
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını tespit etmek için kullanılır.
Erken evrede teşhis edilen dil kanserlerinde, başarılı tedavi şansı %70’lere kadar çıkmaktadır!
Dil Kanseri Tedavi Yöntemleri
Dil kanserinin tedavisinde en etkili yöntem cerrahidir! Ancak hastalığın evresi ve yayılımına göre ek tedaviler de uygulanabilir.
Cerrahi Tedavi (Tümörün Alınması)
- Kanserli dokunun temiz bir sınırla tamamen çıkarılması esastır.
- Tümörün yayılımına bağlı olarak, dilin bir kısmı veya tamamı alınabilir (parsiyel veya total glossektomi).
- Boyundaki lenf bezlerine yayılım varsa, lenf nodlarının da çıkarılması (boyun diseksiyonu) gerekebilir.
Erken evrede teşhis edilen hastalarda, yalnızca cerrahi tedavi yeterli olabilir!
Radyoterapi (Işın Tedavisi)
- Orta ve ileri evrede tümörlerin küçültülmesi ve kalan kanser hücrelerinin yok edilmesi için uygulanır.
- Ameliyat sonrası nüks riskini azaltmak için de kullanılabilir.
- Yoğun modülasyonlu radyoterapi (IMRT) ile sağlıklı dokular korunarak hedef bölgeye ışın verilmesi sağlanır.
Kemoterapi (İlaç Tedavisi)
- İleri evre kanserlerde, kanser hücrelerini öldürmek ve metastazları kontrol altına almak için kullanılır.
- Cerrahiye uygun olmayan hastalarda tek başına veya radyoterapi ile birlikte uygulanabilir.
İleri evrede tanı konan hastalarda genellikle kemoterapi + radyoterapi kombinasyonu uygulanır!
Dil Kanseri Evreleri ve Prognoz
Tedavi başarısı, hastalığın evresine ve yayılımına bağlı olarak değişir.
- Evre 1: Tümör, dilin yüzeyinde sınırlıdır. Tedavi başarısı yüksektir (%70-80).
- Evre 2-3: Tümör büyümüş veya lenf bezlerine yayılmıştır. Cerrahi + radyoterapi önerilir.
- Evre 4: Uzak metastazların olduğu ileri evre. Kemoterapi ve radyoterapi ile tedavi edilir.
Erken teşhis edilen hastalarda 5 yıllık sağkalım oranı %70 civarındadır!
Dil Kanseri Sonrası Rehabilitasyon
Ameliyat sonrası hastaların yaşam kalitesini artırmak için rehabilitasyon süreci önemlidir.
Beslenme ve Diyet Desteği:
- Ameliyat sonrası yutkunma güçlüğü yaşanabileceğinden yumuşak ve sıvı gıdalar önerilir.
- Özel beslenme planı ile hastaların ihtiyacı olan kaloriyi alması sağlanır.
Konuşma Terapisi:
- Dilin bir kısmı veya tamamı alınan hastalarda, konuşmayı yeniden öğrenmek için terapiler uygulanır.
Fiziksel ve Mesleki Rehabilitasyon:
- Çene ve boyun hareketlerini yeniden kazanmak için fizyoterapi uygulanabilir.
Sonuç ve Öneriler
Dil kanseri erken evrede teşhis edilirse tedavi başarısı çok yüksektir!
Risk faktörlerinden kaçının:
- Sigara ve alkol kullanımını bırakın!
- Ağız hijyenine dikkat edin!
- Sağlıklı ve dengeli beslenin!
Erken tanı için dikkatli olun:
- Ağız içinde iyileşmeyen yara veya şişlik varsa KBB doktoruna başvurun!
- Rutin diş hekimi muayeneleri yaptırın!
Dil kanseri teşhis ve tedavisinde uzman bir KBB doktoruna danışmak çok önemlidir.
Prof. Dr. Elif Aksoy
KBB Uzmanı – Baş ve Boyun Kanserleri Cerrahisi
