Gırtlak Kanseri (Larinks Kanseri) Hakkında Bilgilendirme
Gırtlak, solunum, konuşma ve yutma fonksiyonlarında kritik rol oynayan bir organdır. Gırtlak kanseri, ses telleri ve çevresindeki dokular dahil olmak üzere gırtlağın herhangi bir bölgesinde ortaya çıkabilir.
Erken teşhis, tedavi başarısını artırarak hastaların yaşam kalitesini koruyabilir!
Gırtlak Kanserinin Nedenleri
Sigara ve Alkol Kullanımı:
- Gırtlak kanserinin en yaygın nedeni sigara ve tütün ürünleridir!
- Sigara içenlerde gırtlak kanseri riski içmeyenlere göre yaklaşık 15 kat fazladır.
- Sigara ve alkolün birlikte tüketimi, kanser riskini daha da artırır.
Genetik Yatkınlık:
- Ailede baş-boyun kanseri öyküsü olan bireylerde risk daha fazladır.
Kimyasal ve Çevresel Faktörler:
- Asbest, boya sanayiinde kullanılan kimyasallar ve hava kirliliği gibi maddelere uzun süre maruz kalmak riski artırabilir.
HPV ve Viral Enfeksiyonlar:
- İnsan papilloma virüsü (HPV) ile bazı gırtlak kanseri türleri arasında ilişki olduğu bulunmuştur.
Özellikle 60 yaş üstü bireylerde ve erkeklerde daha sık görülmektedir!
Gırtlak Kanserinin Belirtileri
Gırtlak kanseri erken dönemde belirti vermeyebilir. Ancak ilerleyen evrelerde aşağıdaki semptomlar ortaya çıkabilir:
- 2-3 hafta süren geçmeyen ses kısıklığı
- Yutkunma güçlüğü ve boğazda takılma hissi
- Ağızda ve boğazda uzun süreli yara veya ağrı
- Nefes darlığı ve hırıltılı solunum
- Boyunda ele gelen şişlik veya kitle
- Ağız kokusu ve inatçı öksürük
- Kilo kaybı ve halsizlik
Özellikle 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı varsa bir KBB uzmanına başvurulmalıdır!
Gırtlak Kanserinin Tanısı
Erken teşhis, tedavinin başarısını artırır. Gırtlak kanserinin teşhisinde şu yöntemler kullanılır:
Endoskopik Muayene (Kamera ile İnceleme):
- Burun veya ağız yoluyla gırtlak içerisine kamera yerleştirilerek detaylı muayene yapılır.
Biyopsi:
- Şüpheli bölgeden doku örneği alınarak patolojik inceleme yapılır.
Görüntüleme Yöntemleri:
- Manyetik Rezonans (MR) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) ile tümörün yayılımı incelenir.
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) ile uzak metastaz olup olmadığı değerlendirilir.
Erken dönemde teşhis edilen hastalarda tedavi başarısı çok daha yüksektir!
Gırtlak Kanserinin Tedavi Yöntemleri
Tedavi planı, tümörün evresine ve yayılımına göre belirlenir.
Cerrahi Tedavi (Larenjektomi – Gırtlağın Kısmen veya Tamamen Alınması)
- Erken evrede, gırtlağın bir kısmı korunarak (parsiyel larenjektomi) tümör çıkarılabilir.
- İleri evrede, tümörün tamamen temizlenmesi için gırtlağın tamamının alınması (total larenjektomi) gerekebilir.
- Total larenjektomi sonrası hastalar, kalıcı bir nefes deliği (trakeostomi) ile yaşamak zorunda kalabilir.
Robotik ve lazer cerrahisi, erken evrelerde daha az hasarla ameliyat yapılmasını sağlayabilir.
Radyoterapi (Işın Tedavisi)
- Erken evrede cerrahiye alternatif olarak tümör küçültmek için kullanılabilir.
- Ameliyat sonrası, kalan kanser hücrelerini yok etmek için uygulanabilir.
- Yüksek dozda hassas ışın tedavisi (IMRT) ile sağlıklı dokular korunabilir.
Kemoterapi (İlaç Tedavisi)
- İleri evrelerde, kanser hücrelerini öldürmek ve yayılmayı önlemek için uygulanır.
- Cerrahi veya radyoterapi ile kombine edilebilir.
İleri evrede tanı konan hastalarda genellikle kemoterapi + radyoterapi kombinasyonu uygulanır.
Gırtlak Kanseri Sonrası Rehabilitasyon
Gırtlağın tamamı alınan hastalarda, konuşma fonksiyonu kaybolabilir. Ancak rehabilitasyon ile yeni yöntemler geliştirilebilir.
Konuşma Terapisi:
- Ses protezi veya elektronik cihazlarla hastaların konuşması sağlanabilir.
- Bazı hastalar, yemek borusu konuşması veya işaret dili öğrenerek iletişim kurabilir.
Beslenme ve Yutma Terapisi:
- Ameliyat sonrası yutkunma güçlüğü olan hastalar için özel yeme teknikleri öğretilir.
- Bazı durumlarda, hastalar beslenme tüpüne ihtiyaç duyabilir.
Psikolojik Destek:
- Ses kaybı yaşayan hastalar, psikolojik destek ve sosyal rehabilitasyon sürecine dahil edilmelidir.
Konuşma ve nefes alma fonksiyonlarını korumak için ameliyat sonrası rehabilitasyon kritik önem taşır.
Sonuç ve Öneriler
Gırtlak kanseri erken evrede teşhis edilirse tedavi başarısı çok yüksektir!
Risk faktörlerinden kaçının:
- Sigara ve alkol kullanımını bırakın!
- Kimyasal maddelere ve hava kirliliğine maruziyeti azaltın!
- Bağışıklık sistemini güçlendiren sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinin!
Erken tanı için dikkatli olun:
- 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı veya yutma güçlüğü yaşarsanız KBB uzmanına başvurun!
- Rutin doktor kontrollerini ihmal etmeyin!
Gırtlak kanseri teşhis ve tedavisinde uzman bir KBB doktoruna danışmak çok önemlidir.
Prof. Dr. Elif Aksoy
KBB Uzmanı – Baş ve Boyun Kanserleri Cerrahisi
