Larenjit, gırtlak bölgesinde (larenks) yer alan ses tellerinin iltihaplanmasıdır. Bu durum sesin bozulmasına, kısıklığa ve bazen de tamamen kaybolması gibi çeşitli ses sorunlarına yol açabilir. Larenjit akut (ani başlangıçlı, kısa süreli) ya da kronik (uzun süredir devam eden) olabilir. Akut larenjit genellikle enfeksiyonlara bağlı iken, kronik larenjit çoğunlukla sesin yanlış veya yoğun kullanılmasına, çevresel etkenlere ya da reflüye bağlı gelişir.
Larenjitin Nedenleri
Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, reflü, alerjiler, sigara ve çevresel faktörler, sesin aşırı ve yanlış kullanımı larenjitin sık görülen sebepleri arasında sayılabilir. Viral veya bakteriyel soğuk algınlığı, grip veya üst solunum yolu enfeksiyonlarına larenjitler eşlik edebilir. Mide asidinin boğaza kadar ulaşması yani reflü de ses tellerini tahriş edip, larenjite sebep olabilen önemli bir hastalıktır. Polen, toz, kimyasal buharlar gibi alerjenler gırtlakta irritasyona neden olabilir ve bu durum da ses problemleri ve larenjit ile sonuçlanabilir. Sigara dumanı, hava kirliliği ve kuru ortamlar ses tellerini kurutur ve iltihaplanmaya yatkın hale getirir. Uzun süre yüksek sesle konuşmak, bağırmak veya şarkı söylemek ses tellerinde ödem ve iltihap oluşturabilir. Sesini yoğun kullanmak sozunda olan öğretmenler, avukatlar, çağrı merkezi çalışanları ve profesyonel ses sanatçıları larenjit açısından risk altındadırlar.
Larenjit Belirtileri
Larenjitin en belirgin belirtisi ses kısıklığıdır. Bunun dışında seste çatallanma, kalınlaşma veya incelme, boğazda yanma, gıcık hissi veya kuruluk, sık boğaz temizleme ihtiyacı, kuru öksürü, uzun konuşmalarda sesin yorulması veya kaybolması ve nadiren yutma sırasında rahatsızlık veya boğaz ağrısı da ortaya çıkabilir.
Larenjit Tanısı Nasıl Konur?
Larenjit tanısı, genellikle KBB muayenesi ve endoskopik ses teli değerlendirmesi ile konur. Fleksibl veya rijit endoskopla yapılan muayenede ses tellerinde ödem, kızarıklık veya nodül benzeri yapılar gözlenebilir. Ayrıca hastanın ses kullanımı, reflü öyküsü ve alerjik durum da değerlendirilir.
Larenjit Tedavisi
Larenjit tedavisi altta yatan nedene göre planlanır.
1-Akut Larenjit
- Genellikle viral enfeksiyonlara bağlıdır ve birkaç gün içinde düzelir.
- Sese dinlenme, bol sıvı alımı, nemli ortam sağlanması önerilir.
- Gerektiğinde buhar inhalasyonu ve doktor önerisiyle antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
- Bakteriyel neden saptanırsa antibiyotik tedavisi gerekebilir.
2-Kronik Larenjit
- Sigara bırakılmalı, reflü varsa tedavi edilmelidir.
- Ses terapisi, yanlış ses kullanım alışkanlıklarının düzeltilmesinde çok etkilidir.
- Alerjiye veya mesleki etkenlere yönelik önlemler alınmalıdır.
- Uzun süredir geçmeyen larenjitlerde, ses tellerinde kitle veya nodül açısından endoskopik muayene ve gerekirse stroboskopi yapılır.
Ses Hijyeni İçin Öneriler
Larenjitten korunmak ve ses sağlığını korumak için şu önerilere dikkat edilmelidir:
- Bol su için, ses tellerinizi nemli tutun.
- Sigara içmeyin, dumanlı ortamlardan uzak durun.
- Uzun süre yüksek sesle konuşmayın veya bağırmayın.
- Asitli, yağlı ve baharatlı gıdalardan kaçının, reflü tedavinizi aksatmayın.
- Sesiniz kısıldığında “fısıldamak” yerine sessiz kalın; fısıltı sesi tellerini daha çok zorlar.
- Ortam havasını nemli tutun.
- Sesinizle ilgili şikayetleriniz 2 haftadan uzun sürüyorsa mutlaka bir KBB uzmanına başvurun.
Larenjit, genellikle basit bir ses teli iltihabı olsa da uzun süreli ses kısıklıkları ciddi hastalıkların da ilk belirtisi olabilir. İki haftadan uzun süren ses kısıklıklarında muhakkak ses teli muayenesi olunuz. Doğru ve zamanında tanı doğru ve etkin tedavide anahtardır.
Prof. Dr. Elif Ayanoğlu Aksoy
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı
Ses ve Yutma Bozuklukları
