Boğazınızda sürekli bir doluluk, sık boğaz temizleme ihtiyacı veya sabahları artan öksürük mü hissediyorsunuz? Bu şikâyetlerin nedeni yalnızca burun kaynaklı geniz akıntısı olmayabilir. Çoğu zaman bu tabloya reflü (mide asidinin boğaza kadar ulaşması) eşlik eder.
Geniz akıntısı ve reflü birlikte seyrettiğinde birbirini tetikleyerek uzun süren boğaz rahatsızlıklarına, ses kısıklığına ve kronik farenjite yol açabilir.
Geniz Akıntısı Nedir?
Geniz akıntısı (postnazal drip), burnun arka kısmında üretilen mukusun boğaza doğru akmasıdır.
Normalde burun mukozası az miktarda şeffaf salgı üretir. Bu salgı burun içini nemli tutar ve solunum yollarını korur. Ancak alerji, enfeksiyon, sinüzit veya reflü gibi durumlarda mukus miktarı artar, kıvamı koyulaşır ve boğazda rahatsızlık hissi oluşturur.
Reflü Geniz Akıntısını Nasıl Tetikler?
Reflü, mide asidinin yemek borusu ve boğaz bölgesine kadar geri kaçmasıdır. Asidik içerik boğaz mukozasında tahriş yaratarak mukus üretimini artırır. Bu da geniz akıntısı hissini güçlendirir ve kişi sürekli boğazını temizleme ihtiyacı duyar. Özellikle gece artan öksürük, sabah boğaz kuruluğu, ses kısıklığı ve boğazda yanma gibi belirtiler varsa, laringofaringeal reflü (LFR) düşünülmelidir.
Geniz Akıntısı ve Reflü Arasındaki Kısır Döngü
Reflü, boğaz mukozasında tahriş yapar, mukus artar ve geniz akıntısı oluşur. Geniz akıntısı, boğazda tahriş yaratır, refleks öksürük ve reflü semptomlarını artırır. Bu döngü kırılmadığında ses tellerinde ödem, kronik farenjit ve kalıcı ses kısıklığı gelişebilir.
Tanı Nasıl Konur?
Tanı, detaylı bir KBB muayenesi ve endoskopik inceleme ile konur:
Nazal endoskopi ile burun arka kısmı, geniz mukozası, sinüzit veya polip varlığı değerlendirilir. Laringoskopi ile ses telleri ve boğaz arkası reflüye bağlı tahriş açısından incelenir. Gerekli durumlarda pH monitorizasyonu ve gastroskopi yapılabilir.
Tedavi
Reflüye Yönelik Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Akşam yemeklerinden sonra en az 2–3 saat yatmamak
- Asitli, yağlı, baharatlı gıdalardan uzak durmak
- Çay, kahve, sigara ve alkolden kaçınmak
- Uyurken baş kısmını 15–20 cm yükseltmek
Burun ve Boğaz Bakımı
- Günde 1–2 kez izotonik serumla burun yıkama
- Bol su içmek, ortam nemini artırmak
- Doktor önerisiyle uygun nazal sprey veya antihistaminik kullanmak
Kronik boğaz temizleme alışkanlığı, geniz akıntısı veya reflüye bağlı gelişen bir refleks haline gelebilir. Şikâyetler uzun sürüyorsa endoskopik muayene ile nedeni netleştirmek, gerekirse hem burun hem mide kaynaklı tedaviyi birlikte planlamak gerekir.
Prof. Dr. Elif Aksoy, Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı
