Nazal Polipler ve Geleneksel Tedavi Yöntemlerinin Sınırlamaları
Nazal polipler, burun ve sinüs mukozasında gelişen, kronik inflamasyonla ilişkili iyi huylu büyümelerdir. Hastalar sıklıkla burun tıkanıklığı, koku kaybı, sinüs enfeksiyonları ve geniz akıntısı gibi şikayetlerle başvururlar.
Geleneksel tedavi yöntemleri arasında kortikosteroid spreyler, oral kortikosteroidler ve cerrahi müdahaleler yer alır. Ancak bu tedaviler her zaman uzun vadeli çözüm sağlamaz:
- Kortikosteroidler, uzun süreli kullanıldığında yan etkilere yol açabilir.
- Cerrahi tedavi (endoskopik sinüs cerrahisi) polipleri temizler, ancak tekrarlama riski yüksektir.
İşte bu noktada biyolojik ilaçlar, nazal poliplerin tedavisinde devrim niteliğinde bir alternatif sunmaktadır.
Biyolojik İlaçlar Nedir ve Nazal Poliplerde Nasıl Çalışır?
Biyolojik ilaçlar, bağışıklık sisteminin hatalı inflamatuar yanıtlarını hedef alarak hastalığın kök nedenini baskılayan ileri teknoloji ilaçlardır. Nazal poliplerin gelişiminde Tip 2 inflamasyon adı verilen bağışıklık mekanizması büyük rol oynar.
Biyolojik ilaçlar, bu inflamatuar sürecin belirli aşamalarını bloke ederek poliplerin küçülmesini sağlar ve semptomları hafifletir.
Nazal Poliplerde Kullanılan Biyolojik İlaçlar
Son yıllarda nazal polip tedavisinde FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) ve EMA (Avrupa İlaç Ajansı) tarafından onaylanan bazı biyolojik ilaçlar, ciddi ve tekrarlayan nazal polipi olan hastalar için umut verici sonuçlar sunmuştur.
Dupilumab (IL-4 ve IL-13 Blokörü)
Etki Mekanizması:
- İnterlökin-4 (IL-4) ve İnterlökin-13 (IL-13) adlı inflamatuar sitokinleri bloke eder.
- Mukozadaki kronik inflamasyonu azaltarak poliplerin büyümesini engeller.
Klinik Etkileri:
- Burun tıkanıklığını önemli ölçüde azaltır.
- Koku alma duyusunu iyileştirir.
- Kortikosteroid kullanım ihtiyacını azaltır.
- Cerrahiye duyulan ihtiyacı geciktirebilir veya ortadan kaldırabilir.
Mepolizumab (IL-5 Blokörü)
Etki Mekanizması:
- Eozinofil adı verilen bağışıklık hücrelerinin aktivitesini baskılar.
- Eozinofil aracılı inflamasyonu azaltarak poliplerin büyümesini engeller.
Klinik Etkileri:
- Astım ile ilişkili nazal poliplerde etkili bir tedavi seçeneğidir.
- Burun tıkanıklığını ve sinüs enfeksiyonu riskini azaltır.
- Kortikosteroid ihtiyacını düşürerek uzun vadeli tedaviye olanak tanır.
Omalizumab (IgE Blokörü)
Etki Mekanizması:
- Bağışıklık sisteminin IgE aracılı aşırı reaksiyonunu baskılar.
- Özellikle alerjik rinit ve astımı olan hastalarda etkilidir.
Klinik Etkileri:
- Nazal poliplerin tekrarlama riskini azaltır.
- Alerjik reaksiyonları baskılayarak ek fayda sağlar.
Biyolojik İlaçların Avantajları ve Kimler İçin Uygundur?
- Kortikosteroidlere yanıt vermeyen hastalar için etkili bir alternatif sunar.
- Cerrahi sonrası tekrarlayan polipleri önlemeye yardımcı olur.
- Astım, alerji ve kronik rinosinüzit gibi ek hastalıkları olan hastalarda bütüncül bir tedavi sunar.
- Kortikosteroid kullanımını azaltarak uzun vadeli yan etki risklerini en aza indirir.
Kimler Biyolojik Tedavi Adayıdır?
- Medikal ve cerrahi tedaviye rağmen şikayetleri devam eden hastalar.
- Şiddetli burun tıkanıklığı ve koku kaybı yaşayanlar.
- Kortikosteroid kullanımını tolere edemeyen veya yan etkiler yaşayan hastalar.
- Astım ve alerji ile birlikte nazal polipi olan hastalar.
Biyolojik İlaçların Kullanımı ve Yan Etkileri
Biyolojik ilaçlar genellikle cilt altına (subkutan) enjeksiyon şeklinde uygulanır. Hastaya özel dozaj ve uygulama sıklığı, doktor tarafından belirlenir.
Olası Yan Etkiler:
- Hafif enjeksiyon bölgesi reaksiyonları (kızarıklık, şişlik).
- Baş ağrısı ve yorgunluk.
- Nadir durumlarda bağışıklık sistemi ile ilgili yan etkiler.
Genellikle diğer immünosüpresif ilaçlara kıyasla daha güvenli bir profil sunarlar ve uzun vadeli kullanımda etkinliklerini korurlar.
Biyolojik Tedavinin Geleceği
Nazal polip tedavisinde biyolojik ilaçların kullanımı giderek yaygınlaşmakta ve yeni biyolojik ajanlar üzerine çalışmalar devam etmektedir. Kişiye özel tedavi yaklaşımları, cerrahi gereksinimi azaltabilir ve hastaların yaşam kalitesini belirgin şekilde iyileştirebilir.
Eğer sık tekrarlayan nazal polipleriniz varsa, geleneksel tedavilere yanıt vermiyorsanız veya kortikosteroidlerden kaçınmak istiyorsanız, biyolojik tedavi sizin için uygun bir seçenek olabilir.
Prof. Dr. Elif Aksoy
KBB Uzmanı – Yutma ve Ses Hastalıkları
